НАЦИОНАЛЕН ПАРК ПЕЛИСТЕР

Н.П. Пелистер Instagram Н.П. Пелистер Facebook Н.П. Пелистер

За паркот

Националниот парк Пелистер беше прогласен со закон донесен од страна на Президиумот на Народна Република Македонија на 30 ноември 1948 година. Во месец декември 2007 година со посебен закон, дел од Планината Баба со врвот Пелистер повторно е прогласена за национален парк. Според Законот за заштита на природата, Јавната установа Национален парк Пелистер – Битола е одговорна за заштита и управување со паркот.

Планината Баба, со врвот Пелистер се наоѓа на јужниот дел од Република Македонија и е со алпски карактеристики. Пелистер е поставен меѓу долините на Пелагонија и Преспа. Стар е околу 465 милиони години и е највисок врв во паркот, со 2.601 метри надморска височина.

Постојат две легенди поврзани со името Пелистер.
Едни, велат дека името потекнува од грчкиот збор “peristeri” што значи гулаб, заради белосивиот камењар, кој кога го гледате од далечина заликува на гулаб.
Други, веруваат дека тоа е поради пет-игличестиот бор – петлистер (пет иглички – пет лисја), па од таму – Пелистер.

Флора

Флората во Националниот Парк Пелистер со своето богатство, разновидност и колорит претставува една од најзначајните вредности на биолошката разновидност на оваа планина и го привлекува интересот на истражувачите, посетителите и вљубениците на најстариот и еден од најубавите национални паркови во РС Македонија. Флората на Пелистер сега брои 1307 таксони. Германскиот ботаничар Grisebach e првиот ботаничар која ја посетyва оваа планина (1839) и при тоа опишал неколку нови видови за науката, помеѓy кои и видот Pinus peuce Grisebach (молика), која претставува заштитен знак за Пелистер.

На Пелистер растат 88 видови дрвја, што претставува застапеност на 29% од вкупната дендрофлора во Македонија. Најголем дел од шумските површини на Пелистер се под бука, а моликовите шуми (Рinиѕ реисе Grisebach) овде образуваат пространи и биолошки витални популации во висинскиот распон од 700 – 2200 м. Останатите се мешовити шуми и тоа: моликово – елови, моликово – букови, моликово – буково – елови, буково – елови и буково – дабови шуми. Во вегетацијата на Пелистер се среќаваат 21 растителна заедница, од кои 8 се шумски (асоцијации и субасоцијации ), а 13 се тревни заедници.

Инспиративен
цитат!

Заминав на прошетка во шумата и излегов повисок од дрвјата. - Henry David Thoreau

Фауна

Највпечатливи одлики на фауната во Националниот парк Пелистер се нејзината разновидност и хетерогеност, како и присуството на голем број реликтни и ендемични видови. Ендемичните видови се главно регистрирани кај без’рбетните групи на организми.

Копнената (Терестичната) без’рбетна фауна на Пелистер покажува присуство на вкупно 288 таксони, кои припаѓаат на вкупно 10 групи без’рбетници.

Од без’рбетните организми, во малото глацијално езеро “Мало Езеро” се среќава една раскошна популација од вилинското ракче Chirocephalus diaphanus carinatus, кое претставува балкански реликтно-ендемичен таксон. Исклучиво во големото глацијално езеро “Големо Езеро” живее амфиподното ракче Niphragus pancici peristericus, пелистерски ендемит, досега регистриран само во ова езеро.

Само во водите на овие две глацијални езера, се среќава харпактикоидното ракче Arcticocampus macedonicus, пелистерски ендемичен вид.

Во изворишните води на НП Пелистер, на надморска височина меѓу 1600 и 2200 м живеат два пелистерски реликтно-ендемични видови на остракоди: (Iliodromus peristericus и Eucypris diebeli).

Во планинските потоци и реки на Националниот парк исто така се присутни реликтно-ендемични фаунистички елементи. Од Магаревска Река е опишана Mакедонската ендемична плекоптера Nemoura peristeri.

Кај ‘рбетниците на Пелистер, покрај 2 видови на риба, констатирано е присуство на 12 видови водоземци, 16 вида влекачи, или 50% од диверзитетот на влекачи во РС Македонија, 116 видови птици, од кои 5 се исчезнати и 47 видови на цицачи. Четири таксони од цицачите, за прв пат се опишани од локалитети во рамките на Националниот парк: Балкански слеп крт (Talpa caeca beaucournii), типичен жител на моликовите шуми. Балкански крт (Talpa stankovici), опишан врз основа на примероци собрани од планинските ливади во Националниот парк. Македонска лисеста полјанка (Clethrionomys glareolus makedonicus), за прв пат регистрирана и опишана од листопадните и мешани шуми на Пелистер, исто така претставува македонски ендемит.

Хидрографија

фотографија од пелистерското големо езеро

Пелистер има развиена хидрографска мрежа, така што ова подрачје изобилува со извори, потоци и планински реки, а има и две глацијални езера.

Пелистерскиот масив е испресечен со поголем број на живописни планински реки низ кои течат бистри и ладни води. Сите ја сочинуваат нивната исконска дивина во декорот на планинскиот пејсаж. Тие се украс на планината и го облагородуваат пејсажот низ кого протекуваат.

Едни од водите течат кон Преспанското Езеро и припаѓаат на Јадранскиот слив, а други преку Пелагонија, на Егејскиот слив. Од високите планински била кон околните котлини се спуштаат 23 речни текови. Тие имаат изразит планински карактер. Најдолг водотек на Пелистер со должина од 46 км е реката Шемница.

Од хидрографските објекти, со посебна привлечност се двете глацијални езера – Големото и Малото Езеро на Пелистер, познати како „Пелистерски Очи“.

Големото Езеро лежи на надморска височина од 2218м. Toa е едно од највисоките глацијални езера во Македонија. Се протега во правецот север-југ. Зафаќа површина од 4.2 ха. Долго е 223 м, широко 162 м, со длабочина од 14.5 м.

Малото Езеро лежи на 2180 м. н. в. Се наоѓа во изворишната челенка на Црвена Река. Долго е 79 м, широко 68 м, со длабочина од 2.6 м. Оддалечено е околу 2 км од Големото Езеро, во северозападен правец.